Η Μ ο ν ή

Η Μονή είναι φρουριακή σταυροπηγιακή.

Χαρακτηριστικά της περιόδου κατά την οποία η Mονή προσέλαβε την οριστική της μορφή είναι το επιβλητικό καμπαναριό, με αναγεννησιακού τύπου διακόσμηση, που υψώνεται στη στέγη της δυτικής πτέρυγας, καθώς και η πρόσοψη του καθολικού στην οποία έχουν εντοιχιστεί αρχαίες αλλά και σύγχρονες, με την ανέγερσή του, επιγραφές. 

Το κωδωνοστάσιο της Μονής φέρει ανάγλυφα στέμματα και σταυρούς με επιγραφές, χρονολόγησης 1558.

Το κυρίως κτίσμα, 800 τ.μ. είναι τριώροφο, και περιλαμβάνει κελλιά, ξενώνες, μαγειρεία, ηγουμενείο, αποθήκες και αναπτύσσεται γύρω από την εσωτερική αυλή σε τρεις ορόφους με επάλξεις, και δύο επάλληλες εισόδους.

Η πρόσοψη έχει μορφή αετωματική αναγεννησιακού τύπου, και φέρει εντοιχισμένη εγχάρακτη κτητορική επιγραφή του Ηγουμένου Γαβριήλ Παντόγαλου σε ελεγειακά δίστιχα. 

Ο Γαβριήλ επέλεξε τον αρχιτεκτονικό τύπο της Μονής και τον υλοποίησε, δίνοντας τη σημερινή εντυπωσιακή μορφή του φρουριακού συγκροτήματος, ενισχυόμενος από τον Βενετοκρητικό ευγενή Ανδρέα Κορνάρο.

Σε κτητορική επιγραφή της εικόνας της Αγίας Αναστασίας, που φιλοτέχνησε ο Ιωάννης Κορνάρος και που στη βάση της απεικονίζεται η Μονή μαρτυρείται, για πρώτη φορά το 1765, η ηγουμενία του Μοναχού Παρθένιου Καφούρου ως Ηγουμένου.

Το καθολικό της Μονής , που είναι κτισμένο στη θέση «Αγιόνερο», ήταν μικρός καμαροσκεπής μονόχωρος ναός στον οποίο προστέθηκε δυτικά ένας δεύτερος ευμεγέθης καμαροσκεπής χώρος, και ο αρχικός ναΐσκος σήμερα επέχει θέση ιερού Βήματος,

Το καθολικό είναι δίκλιτο, με το ένα κλίτος να προϋπάρχει, πολύ πριν από την οικοδόμηση του φρουρίου, όπως φαίνεται και από τον τοιχογραφικό του διάκοσμο, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι στην ίδια θέση προϋπήρχε μικρός ναός αφιερωμένος στην Παναγία. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στη Θεοτόκο.  Το νότιο, μεταγενέστερο, κλίτος είναι αφιερωμένο στον ΄Αγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. 

Μονή

Ι . Μ . Τ ο π λ ο ύ